Wat zijn waardensystemen?

In 1978 maakte Graves zijn nieuwe theorie over een evolutionair, cyclisch systeem dat verschillende waardensystemen van mensen en groepen beschrijft, openbaar. Het systeem is uniek omdat het niet alleen een perspectief geeft aan de persoonlijke ontwikkeling van een individu of een groep maar ook van een organisatie.

Graves beschrijft acht waardensystemen die de verschillende ontwikkelstadia van de menselijke psyche in interactie met de omgeving beschrijven. Een waardensysteem geeft inzicht in hoe mensen denken en waaraan ze waarde hechten. Het zijn interne dynamische en steeds veranderende krachten die de menselijke perceptie bepalen, de organisaties sturen waarin ze leven en de diepere processen van verandering aansturen. Iedere persoon draagt een eigen specifieke combinatie van de waardensystemen in zich, die zich aanpast aan veranderende levensomstandigheden en de groei van het individu. Elk waardensysteem overstijgt en integreert het voorgaande systeem en wordt o.a. met de kleuren beige, paars, rood, blauw, oranje, groen, geel en turquoise aangeduid.

Acht waardensystemen

Een waardensysteem is een manier om de realiteit te begrijpen en heeft een constante set van waarden, overtuigingen en gedrag die gevonden kunnen worden in mensen, in bedrijven en in de maatschappij. Graves opvolgers, Beck & Cowan, creëerden het beeld van een open spiraal waarbij de nadruk wordt gelegd dat de ontwikkeling altijd door gaat.

Het model kent acht waardensystemen. De waardensystemen zijn opgedeeld in vier zelfexpressiesystemen (de linker kolom in Afbeelding 1), die worden afgewisseld door vier zelfopofferingsystemen (de rechter kolom in Afbeelding 1). Dit is de steeds terugkerende beweging tussen ik en wij, yin en yang, of het mannelijke en vrouwelijke aspect in ons leven.

Het model onderkent dat in principe iedereen zichzelf kan ontwikkelen en dat sommige mensen verder zijn in deze evolutie dan anderen. Belangrijk is echter te zien dat een waardensysteem geen waarde oordeel geeft, dat een systeem beter of slechter is dan het andere, of dat hogere systemen intelligenter zijn of macht moeten hebben over lagere systemen. Het geeft slechts aan dat mensen evolueren.